Kedi Balıkları

Siluriformes (Yayıngiller) takımının Callichthyidae (Nasırlı Yayıngiller) familyasına ait bir cins olan Corydorasların, bilim adamlarınca tanımlanmış ve tasvir edilmiş 150'nin üzerinde türü bulunmaktadır ve bundan çok daha fazlasının henüz tanımlanmamış olduğu düşünülmektedir. Corydoraslar, akvaryum tabanında sürekli olarak yem arayışı içinde olduklarından, Türkiye'de 'Çöpçü' adıyla tanınırlar. Corydoraslar arasında dünyada ve Türkiye'de en uzun zamandır üretilen ve beslenen, akvaryum hayatına en fazla uyum sağlamış olan türler C. aeneus ve C. paleatus'tur. Türkiye'de C. aeneuslar 'Bronz Çöpçü' adıyla (albino formu da bulunmaktadır), C. paleatuslar ise 'Komando Çöpçü' adıyla tanınmaktadır. Bunlar aynı zamanda en dayanıklı ve en kolay üretilen türlerdir. Ülkemiz piyasasında daha az sıklıkla da olsa C. panda ve C. trilineatus türleri de bulunmaktadır.

       Diğer balıkların aksine, Corydorasların vücudunu pul yerine birbiriyle kenetlenmiş gibi duran kıkırdak plakalar kaplar; bu plakalar dam kiremitleri gibi dizilmiştir. Ayrıca sırt yüzgecinin ilk ışını kuvvetli bir diken halini almıştır. Bu diken, daha büyük bir balık tarafından yutulmayı zorlaştırmak için gerektiğinde kilitlenmektedir.

Corydoraslar bağırsakları yoluyla nefes alabildikleri için saatte 1 ila 45 kez su yüzeyine çıkarak hava alırlar. Bu refleksif bir harekettir ve ortamdaki oksijen yeterli olsa bile yapılır. Balık su yüzeyine çıkarak bir miktar hava yutar. Bu hava bağırsaklar tarafından sıkıştırılır ve içindeki oksijen, ozmoz olayı ile son bağırsaklardan kılcal damarlara geçer; böylece sindirim organı gerektiğinde akciğer gibi çalışır. Bu sayede Corydoraslar oksijence çok zayıf sularda bile yaşama olanağı bulurlar.

 

 

 Doğal ortam:

 

     Corydoraslar Güney Amerika'daki çok çeşitli nehirlerde yaşarlar ve daha çok Amazon Nehri'nin kollarında, yumuşak zemine sahip, sığ sularda bulunurlar. Bu yüzden de nötre yakın ve yumuşak veya az sert suyu tercih ederler. Türlerin bazıları durgun, bazılarıysa bol akıntılı sularda yaşamaktadır. Corydorasların yemlerini genellikle zeminde aramaları ve bıyıklarının da çok hassas olması nedeniyle, akvaryum tabanında çok ince dere kumu veya 2 mm'den küçük, sivri köşeleri olmayan, düz çakıl kullanılmalıdır.

    

     Güney Amerika'da iklim şartları bölgeden bölgeye önemli değişiklikler göstermektedir. Uruguay ve Arjantin subtropikal bir iklime sahipken, Güney Brezilya tropik ile daha yumuşak subtropik iklimler arasında bir geçiş bölgesidir. Bu yüzden Corydorasın hangi bölgeden geldiğini bilmek önemlidir. Amazon'da yaşayan Corydoraslar (örneğin C. sterbai, C. guapore, C. caudimaculatus) sıcak suyu severler. Öte yandan Orta Brezilya balıkları (örneğin C. barbatus, C. macropterus, C. nattereri ve C. prionotus) daha serin suları tercih ederler. Aynı şekilde Güney Arjantin balıkları da (örneğin C. paleatus, C. undulatus, C. carlae) nispeten serin sularda yaşarlar.

Balığın geldiği bölgede kurak mevsimle yağmur mevsiminin çok net ayrılmış olup olmadığını ve balığın hangi tip sularda yaşadığını araştırmak gerekir. Suyun rengine ve araziye bağlı olarak Corydorasların doğal yaşam alanları üç tip sudan oluşmaktadır:

 

    1- Beyaz su; örneğin Rio Madeira, Rio Solimoes ve bol akıntılı Amazon.

    2- Berrak su; örneğin kaynağını oluşturan Rio Sao Manoel ve Juruena ile birlikte Rio Tapajoz ve Rio Parguaza.

    3- Siyah su; örneğin Rio Negro ve Rio Cururu.

 

     Amazon bölgesinin balıkları (örneğin C. sterbai), kurak mevsim ve yağmur mevsimi arasında çok keskin bir ayrım yaşarlar. Bu bölgenin özelliği sürekli yüksek sıcaklık ve bol yağıştır. Sıcaklık ilkbahar ve yaz aylarında 25 °C, sonbahar ve kış aylarında 27 °C'dir.

     C. barbatus gibi berrak su balıkları genellikle Rio de Janeiro civarındaki nehirlerde yaşarlar. Bu sularda sıcaklık Temmuz-Eylül döneminde yaklaşık 21 °C'dir. Sıcaklık Ocak ve Şubat aylarında büyük bir artış göstererek 26 °C'ye yükselir. Günlük sıcaklık farkları da oldukça yüksektir ve bu sıcaklık dalgalanmaları kıyılardan iç kesimlere ilerledikçe artar. Bu bölgenin balıklarını 20-22 °C'lik bol akıntılı sularda yaşatmak uygundur.

Aşağıdaki tablo Corydorasların doğal ortamlarına ait iklim özelliklerini özetlemektedir: 

 

Boyut:

     Tanımlanmış Corydoras türleri arasında en küçükleri, 2,5 cm'lik boylarıyla C. pygmaeus ve C. hastatus'tur. En büyük Corydoras ise 10 cm boyundaki C. barbatus'tur. Daha çok tanınan ve beslenen C. aeneus ve C. paleatus türlerinin boyu ise 7 cm civarındadır.

 Cinsiyet:

     Yavru ve genç Corydoraslarda cinsiyet ayrımı zordur. Ancak yetişkin balıkların cinsiyetini anlamak mümkündür. Bunun için dikkat edilmesi gereken üç nokta vardır:

- Balık eğer renk diformizmi gösteren bir türse, erkeklerin rengi daha parlak ve deseni daha yoğundur. C. elegans'ın adından esinlenerek 'elegans' grubu tabir edilen Corydoras türlerinin çoğu böyledir.

- Hemen hemen tüm türlerde erkeklerin yüzgeç dikeni daha uzun ve daha sivridir.

- Tüm türlerde dişiler daha iri, daha dolgun ve daha yuvarlak hatlıdır. Erkeklerse daha incedir. Bu özellik, balığa yukarıdan bakıldığında daha net görülür. Ayrıca dişiler erkeklerden daha büyük boyuta ulaşırlar. Bu fark C. paleatus, C. aeneus, C. hastatus ve C. pygmaeus gibi türlerde %20'ye kadar ulaşabilir.

Toplumsal davranış:

     Corydoraslar sürü balıklarıdır. Doğada yüzlerce, hatta binlerce bireyden oluşan sürüler halinde yaşarlar. Bu yüzden en az 4-6 bireylik gruplar halinde beslenmelidirler. Bu grubun aynı tür Corydoraslardan oluşması daha iyi olsa da, bu şart değildir; grup farklı Corydoras türlerinden de oluşturulabilir. Akvaryum ortamında önerilen balık oranı, 1000 cm2 taban alanına, (kuyruk hariç) 15 cm balık şeklindedir.

      Akşamları ve geceleri daha aktif olan Corydoraslar son derece uyumlu balıklar olup, çok büyük ve yırtıcı balıklar hariç, hemen her cins balıkla birlikte beslenebilirler. Bununla birlikte, bazı barb, cichlid ve tetra türlerinin Corydorasların bıyıklarını ısırdıkları ve bıyıklara zarar verdikleri bilinmektedir. Bu yüzden akvaryumdaki diğer balıkların Corydoraslara karşı tavırlarının iyi gözlenmesi gereklidir.

     Corydoraslar oldukça ürkek balıklardır. Bu yüzden akvaryumda taş ve kütüklerle saklanma alanları yaratılmalı ve ışığı azaltan bitkiler bulunmalıdır. Akvaryumda balık için stres yaratabilecek herhangi bir şey (su kalitesinin düşmesi, saldırgan balıklar veya hastalıklar) balığın bıyıklarının kısalmasına veya tamamen yok olmasına neden olabilir. Kısalan bıyıklar problemin giderilmesinden sonra tekrar uzayacaktır, ancak hiçbir zaman eski boyuna ulaşamayacaktır.

 

 

Önerilen su şartları:

İçinde Corydoras beslenecek akvaryum suyunun pH'ı 6,5-7,5, sıcaklığı 22-26 °C ve sertliği 5-20 °dgh arasında olmalıdır. Nitrat düzeyi 30 ppm'nin üzerine çıkmamalıdır.

 

Corydoraslar tuza ve malaşit yeşiline karşı son derece hassastırlar. Hastalıklar nedeniyle tedavi gereği doğarsa, bunların yerine başka ilaçlar kullanılmalıdır.

 

Beslenme:

     Corydoraslar omnivordur, yani etçil ve otçuldur. Doğada kurtlar, küçük kabuklular, böcekler ve bitkisel gıdalarla beslenirler. Bu yüzden akvaryumda da her türlü yemi severek yerler. Ancak yemin balığa ulaşmasını sağlamak için dibe çöken tablet yemler verilmelidir. Tablet yem verilemiyorsa, pul yemler önceden ıslatılarak bunların akvaryum tabanına inmesi sağlanmalıdır. Ayrıca arada sırada canlı yemle besleme de ihmal edilmemelidir.

 

 

Üreme:

     Doğal ortamda üreme, suyun fiziksel ve kimyasal özelliklerinin değiştiği yağmur mevsiminde gerçekleşir. Akvaryumda üretim içinse aşağıdaki yöntem uygulanmaktadır.

      Corydoraslar, tüm yumurtaların döllenmesini sağlamak amacıyla, genellikle 2 erkeğe 1 dişi oranıyla üretilir, ancak 1 erkeğe 1 dişi de yeterlidir. Corydoraslar birbirlerinin hareketlerinden etkilenen sürü balıkları olduğundan, üreme faaliyetlerine başlayan bir çift diğer balıkları da uyaracaktır. Üretimden önce balıklar bir süre canlı yemle beslenmelidir. Su hafif asidik tarafta olmalıdır. Suyun yarıya yakının birkaç derece daha soğuk suyla değiştirilmesi üremeyi teşvik edebilir. C. aeneus, C. paleatus ve C. panda, soğuk su uygulamasına yanıt veren tipik örneklerdir. Bu değişiklik doğadaki yağmur mevsiminin taklit edilmesi amacını taşır. Su değişikliğini fırtınalı havalarda yapmak da denenebilir. Su değişikliğinin barometrik basınçtaki düşüşle birleşmesi daha olumlu sonuç verebilmektedir.

     Normalde ürkek bir balık olan Corydoras, kur yapma zamanı geldiğinde son derece aktifleşir. Erkek dişiyi akvaryumun her yerinde süratle takip eder. Her fırsatta vücudu ve bıyıklarıyla dişiye sürtünür. Dişi de hazır olduğunda yumurtaları dökmek için uygun yerler araştırır ve bulduğu yerleri temizlemeye başlar. Bu yer, akvaryumun camı, düz bir bitki yaprağı veya başka bir düz yüzey olabilir. Kur süreci ilerledikçe roller değişir ve bu kez dişi erkeği takip etmeye başlar.

      Üreme gerçek anlamda, balıklar T pozisyonuna geldiğinde başlar. Bu pozisyonda balıklar birbirlerine dik açıyla dururlar ve dişinin başı erkeğin karnına dönüktür. Erkek kendi vücudunu, göğüs yüzgeçleriyle dişinin bıyıklarını kavrayacak şekilde çevirir. Bu pozisyon aynı anda hem sperm salınmasını, hem de 1 ila 10 arasında yumurtanın dökülmesini sağlar. Dişi erkek tarafından bırakılan spermleri ağzına alır ve yumurtaları da karın yüzgeçleri ile oluşturduğu yumurta cebinde tutar. Daha sonra yumurtaları dölleyerek daha önceden temizlemiş olduğu yüzeye yapıştırır. Kısa bir süre sonra bu çiftleşme tekrar edilir ve her defasında bir grup yumurta yapıştırılır. Bu süreç dişi tüm yumurtalarını dökene kadar devam eder. Yumurta sayısı bazen 250'yi bulabilir ve hatta çiftleşme birkaç gün sürebilir. Akvaryumda iki erkek bulunduğunda, dişi erkekler arasında pek seçim yapmaz, herhangi biriyle çiftleşebilir.

      Çiftleşme tamamlandıktan sonra ebeveyn ve yumurtalar birbirinden ayrılmalıdır. Eğer ebeveyn yerine yumurtaların başka bir akvaryuma aktarılması tercih edilmişse ve yumurtalar taşınabilir bir cisim üzerinde değilse, yumurtaları yapıştıkları yerden almadan önce 24 saat beklemek gerekir. Yumurtaların bulunduğu akvaryumda kuvvetli bir hava taşı çalışmalıdır, ayrıca mantarlaşmayı önlemek için biraz metilen mavisi damlatılabilir. Yumurtalar başlangıçta parlaktır ve geliştikçe kararırlar. Çevre faktörlerine bağlı olarak değişmekle birlikte, yavrular 23-24 °C sıcaklıkta, ortalama 4-5 gün içinde yumurtadan çıkar. Yavrular ilk 3-4 gün kendi yumurta sarılarıyla beslenirler. Yumurta sarıları bittikten sonra, kurtçuk, yeni çıkarılmış artemia veya kuru toz yemler ile beslenmelidirler. Bu süre içinde sıkça su değişikliği yapılmalıdır.

Erginleşme erkeklerde yaklaşık 6 ay, dişilerde ise 1 yıl sürer.

 

Genel yorum:

     Bıyıkları hasar görmüş, gözleri çukurlaşmış veya karnı içeri çökmüş balıklar satın alınmamalıdır. Gözlerin çukurlaşmış olması balığın yaşlılığına, karnın içeri çökmüş olması ise kötü beslenmiş olduğuna işarettir. Bıyıklar ise Corydoraslar için son derece önemli organlardır. Gerek yem arayıp bulma konusunda, gerekse üreme faaliyetleri içerisinde bıyıklar hayati önem taşımaktadır. Bu yüzden bıyıkların tam ve sağlıklı olmasına dikkat edilmelidir.

     Ortalama yaşam süreleri 8 yıl civarında olan Corydoraslar çok dayanıklı, kolay hastalanmayan, fazla isteği olmayan, uyumlu balıklardır. Bununla birlikte, aynı doğal çevreden gelen balıklarla bir arada ve doğal ortamına yakın su şartlarında yaşamaları halinde, hem daha sağlıklı ve mutlu olacaklar, hem de akvaryumların genelde sakin duran tabanlarını hareketlendireceklerdir.